خلیفه و امام
Authors
Abstract:
درباره مفاهیم و واژگان دینی ـ سیاسیِ امام، خلیفه و سلطان، تعاریف گوناگونی از سوی علمای مذاهب کلامی و فقهی مختلف ارائه شده است. در صدر اسلام و سدههای میانۀ اسلامی، خلیفه و امام مفاهیمی دینی بودند و کارکردی عمدتاً سیاسی داشتند. این مفاهیم را مسلمانان پس از پیامبر-صلی الله علیه و آله و سلم- بر حاکمان سیاسی نیز اطلاق کردند. کوشش برای تعریف این مفاهیم و تعیین مصادیق آن، زمینه و موجب نزاعها و اختلافهای زیادی شد. این پژوهش میکوشد با رویکردی تاریخی ـ تحلیلی، به این پرسش پاسخ دهد که در فاصلۀ زمانی درگذشت پیامبر(ص) تا سقوط خلافت عباسی، در جامعۀ اسلامی، چه رابطۀ معناداری بین دو مفهوم خلیفه و امام وجود داشت و از نظر تاریخی، چه تغییراتی در گسترۀ معنایی و مفهومی این دو حاصل شد. فرضیۀ پژوهش آن است که این دو مفهوم در ابتدا، با توجه به زمینههای اجتماعی، معنایی یکسان داشتند و بهتدریج با ورود این واژهها به منازعات کلامی، سیاسی، و مذهبی، تغییراتی در معنا و مفهوم آنها ایجاد شد.
similar resources
معناشناسی «خلیفه» در قرآن کریم
مفسران به دلیل اختلافنظر در مقام خلیفه در ذیل آیه «انی جاعل فی الأرض خلیفه» (بقره/30) دیدگاههای متفاوتی را مطرح کردهاند. پندارهای تفسیری آنان در مواردی چون حقیقت مصداق خلیفه و مستخلف عنه، گوناگون است. این نوشتار تلاش کرده است، به استناد بافت کلامی آیات و قواعد ادبیات عرب و قراینی نظیر برهان عقلی، روایات صحیحه، ادعیه و تاریخ صدر اسلام، مدلول واژه خلیفه را روشن و نشان دهد که با اثبات تقیید و ت...
full textنسب خلیفه نخست فاطمی از نگاه نسبشناسان
گرچه نسبشناسان قبل از شکلگیری فاطمیان درباره نسل محمد بن اسماعیل به دلیل فعالیت زیرزمینی اسماعیلیان اطلاعات اندکی به دست میدهند، اما با برپایی حکومت فاطمیان در شمال آفریقا، نسبشناسان به نسب خلفای فاطمی توجه کردند و با اینکه خلفای عباسی نسب آنان مخدوش میدانستند، اما همه نسبشناسان نسب خلفای فاطمی را پذیرفتهاند و آنها را فرزندان محمد بن اسماعیل دانستهاند، ولی عمدتاً از اینکه نسب نخستین خلیف...
full textمعاویه و بازتعریف سیره خلیفه به سبک کسرایی و قیصری
معاویه و بازتعریف سیره خلیفه به سبک کسرایی و قیصری[1] خدیجه عالمی[2] چکیده همزمان با آغاز خلافت علی(ع)، معاویه به عنوان فرماندار شام با هدف کسب قدرت و خلافت رویاروی آن حضرت قرار گرفت. بدین منظور از روشهای متعددی برای آمادهسازی اندیشه و اذهان مردم نسبت به خلافت خویش استفاده کرد. کشته شدن عثمان و جابجایی قدرت و بالا گرفتن تنشهای متعدد سیاسی و فرهنگی فرصت لازم را در اختیار معاویه برای تثبیت قدر...
full textبررسی و واکاوی معنای جعل خلیفه در زمین
در آیه 30 سوره مبارکه بقره موضوع خلافت مطرح، ولی درباره مستخلفٌ عنه سکوت شده است. به موجب این مسأله، مفسران و قرآنپژوهانِ پیرو مکتب اهلبیت، در این باره با هم اختلاف نموده و اقوال گوناگون مطرح شده است. اما قول راجح نزد بسیاری از مفسران شیعی آن است که مراد از خلیفه در اینجا حضرت آدم(ع) است و مقصود از خلافت وی نیز«جانشینی خدا» بر روی زمین بوده است. آراء دیگر چون جانشینی بنیآدم از فرشتگان و اجنه ...
full textنتایج مذهبی درگیری های خلیفه عباسی و خوارزمشاه
خوارزمشاهیان سلسله ای از ترکان بودند که در فاصله سال های 491 تا 628 هجری بر محدودهای وسیع از ولایات شرق اسلام حکومت کردند آنان به مدت 137 سال حکومت کردند و با شش تن از خلفای عباسی مقارن بودند. آنان در ابتدا مطیع سلجوقیان بودند اما با ضعف سلجوقیان بین آنان و حکومت سلجوقی اختلاف افتاد با به قدرت رسیدن ناصرلدین لله خلیفه عباسی، خلیفه برای از بین بردن رقیبان خود از جذب کردن سایر رقیبان ابایی نداشت...
full textMy Resources
Journal title
volume 47 issue 2
pages 231- 246
publication date 2015-02-20
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023